20. Yüzyıl başlangıç ve ortalarının, önde gelen Polonyalı satranç Büyük Ustası. 22 Şubat 1887’de Rostov’da dünyaya geldi. 12 yaşındayken, ailesi Rusya’yı terk etti ve o dönemin Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na göçtü, son olarak Viyana’ya yerleştiler. Tartakover burada büyüyecektir.
Genel olarak Saviely veya Savielly olarak yazılır. Lehçede Sawielly’nin anlamı "Küçük Ruh"tur. Yayınlarda Savielly Tartakover veya Xavier Tartacower olarak ta rastlanabilir.
Cenevre ve Viyana üniversiteleride Hukuk öğrenimi gördü. Hukuk doktorası yaptı. Eğitimi sırasında satranca ilgi duydu ve birçok elit satranç oyuncusunun devam ettiği Viyana’daki satranç kafelerine devam etti. Aralarında Carl Schlechter, Geza Maroczy, Milan Vidmar ve Richard Reti’nin de olduğu, dikkate değer bir çok satranç oyuncusuyla bir çok kereler bu mekanlarda biraraya geldi. İlk turnuva katılımı 1906’daki Nürnberg turnuvasıdır. Üç yıl sonra Viyana turnuvasında 2. oldu. _Yalnızca Reti’ye kaybetti.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Avusturya- Macaristan ordusuna dahil oldu ve çeşitli görevlerde Kurmay Subay olarak hizmet etti. Savaş sonrası Fransa’ya iltica etti ve bu ülkenin vatandaşlığına geçti. Tartakover Lehçe (polonya lisanı) bilmemesine rağmen, Polonya 1918’de bağımsızlığını kazandıktan sonra tekrar Polonya vatandaşlığını kabul etti ve yurtdışında Polonya’nın fahri elçilik görevini yürüttü.
Fransa’da Profesyonel Satranççı olmaya karar verdi. Aynı zamanda satrançla ilgili birçok dergiyle de işbirliği yapmıştır. Satranç oyunuyla ilgili birçok kitap ve makale yazdı. Kitaplarından en önemlilerinden birkaçı: Hiper-Modern Satranç Oyunu (Die hypermoderne Schachpartie) 1924’te yayımlandı ve yaklaşık yüze yakın baskı yaptı. Tartakover aynı zamanda döneminin çok ünlü satranç turnuvalarına katıldı. 1927 ve 1928’de Hastings turnuvasını kazandı, Londra turnuvasında ise Aron Nimzoviç’le birinciliği paylaştı. Diğer önemli özelliği döneminin parlak oyuncularını yenilgiye uğratmasıydı. Bunların arasında: Frank Marşal, Yefim Bogolyubov, Milan Vidmar da vardı. 1930’da Mir Sultan Han’ı yenerek 2 puan açık farkla Liyej turnuvasını kazandı. Listenin altında ise Rubinştayn, Marşal ve Nimzoviç yer alıyordu.
30’lu yıllarda Tartakover Polonya’yı, altı satranç olimpiyatında temsil etti ve 3 kez bireysel (1931’de altın, 1933 ve 1935’te bronz) madalya ve 5 kez de takım madalyası (bir altın, iki gümüş ve iki bronz) kazandı. 1935’te Varşova’da düzenlenen satranç olimpiyatının ana organizatörü rolünü üstlenmiştir. Tartakover aynı zamanda 1935’te Varşova’da ve 1937’de Jurata’da, iki kez Polonya şampiyonluğunu kazanmıştır.
1939’da 2. dünya Savaşı patlak verince Buenos Aires’te 8. satranç olimiyatında Polonya takımını temsilen oynuyordu, takım arkadaşları arasinda Miçeslav (daha sonra Miguel adını aldı) Naydorf da vardı. Naydorf her zaman Tartakover için “Benim öğretmenim” derdi.
Arjantin’de kısa bir süre kaldıktan sonra, Avrupa’ya dönmeye karar verdi ve Fransız vatandaşılığına geçti. 1950 Satranç olimpiyatlarında Fransa’yı temsil etti ve kendisine Uluslararası Büyükusta unvanı verildi. Bu unvanı alan ilk grup satrançılardandır. 4 Şubat 1956’da Paris’te öldü.
Tartakover döneminin en önemli satranç kişiliklerindendir. İngiliz Satranç ustası ve yazar Harry Golombek Tartakover’in "En iyi oyunlarım“ kitabını çevirdi ve yayımladı. Önsözde şu şekilde yazdı: “Dr. Tartakover’in tanıdığım tüm diğer satranç ustalarından ayrı bir yeri vardı, en esprili ve kültürlüsüydü. Çok iyi bir hafızası vardı, sürekli yaptığı esprileri onunla yapılan söyleşiyi çok zevkli hale getirirdi. Konuşma yeteneği ve düşünceleri neredeyse Spinoza ve Voltaire’in çağdaş bir karışımıydı.“ Tartakover aynı zamanda söylediği sayısız özdeyişle de ünlüydü. Ki bunlara bazen Tartakoverizm de deniyordu. Hollanda savunması bazı devam yolları onun adını taşır. Vezir Gambitin bir varyantı (ECO:D58-D59) Tartakover-Makagonov-Bondarevski Sistemi olarak anılır. 1.b4 Orangutan açılışının da mucidi kendisidir. 1924 New York turnuvası sırasında hayvanat bahçesinde gördüğü bu harika insansı maymunun adını vermiştir bu açılışa.
Kapablanka, Tartakover ile bir maç yaptı ve maç +5-0=7 skoruyla sonuçlandı. 1922’de Londra’da büyük bir mücadele sonucunda (Tartakover’in yeni savunmasını oynadığı) berabere biten bir parti sonunda Kapablanka :”Sizin oyununuz yeterli sağlamlıktan yoksun”, demiştir. Tartakover de onu şöyle yanıtlar: “Bu, Satrançtaki güzelliği koruma tarzımdır!” Kapablanka yine 1939 Satranç olimpiyatının ardından Arjantin gazetelerine yaptığı bir açıklamada şöyle demiştir: “Polonya takımın kaptanlığını inanılmaz bilgi ve hayalgücüne sahip olan Dr. Tartakover yapmaktadır. Bu nitelikleri onu korkulan bir rakip haline getirmektedir. Neyse ki Polonya takımında yalnızca bir tek Tartakover vardır!"
Tartakover’den özdeyişler:
“Rakibin taşlarını feda etmek herzaman için daha avantajlıdır.”
“Bir izole Piyon Satranç tahtasına hüzün yayar.”
“Bütün büyük hatalar, tahtada yapılmayı beklerler.”
“Oyunun galibi, sondan bir önceki hatayı yapan oyuncudur.”
“Bütün Kale oyun sonlarının sonucu beraberliktir.”
“Taktik, yapılabilecek şeyler varken ne yapılacağını bilmektir; Strateji, yapılacak hiç bir şey yokken ne yapılacağını bilmektir.“
"Normal olarak oyunda üç hamle tekrarıyla beraberlik elde edilebilir; fakat aynı zamanda bir kötü hamleyle de!"
"Bazı atlar sıçrayamazlar, topal olanlar!"
"Bazen bir taş kaybetmemek uğruna birçok oyuncu bir oyun kaybeder!"
"İyi bir oyuncu olmak yeterli değildir aynı zamanda iyi de oynamanız gerekir."
"Hamle orada tahtadadır sizin onu görmeniz gerekir."
Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Ksawery_Tartakower
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder