Boris Vasilyeviç Spaski

Boris Vasilyeviç Spaski(30 Ocak 1937-...)
Rus satranç oyuncusu, Uluslararası Büyük Usta (1955) Dünya Şampiyonu: (1969-1972)30 Ocak 1937 ‘de SSCB’nin Leningrad (Sen Petersburg) şehrinde doğdu. Satranç oynamayı 5 yaşında öğrendi. 1955’te 18 yaşındayken, Belçika’nın Antverp şehrinde Dünya Gençler şampiyonluğunu kazandı. Spaski, sahip olduğu evrensel satranç stili sayesinde, bir çok önde gelen Büyük Ustaya karşı üstünlük elde etmiştir. Örneğin 1965’te Gürcistan’ın Tiflis kentindeki dünya şampiyonluğu aday maçlarında, efsanevi taktisyen Mihail Tal’e karşı oynadığı oyunlarda dünya şampiyonluğunun en önemli adayı olduğunu belli etti. Spaski, rakibi taktiğin büyük ustası Mihail Tal’e karşı oyunları, sakin pozisyonlara doğru yönlendirerek rakibinin taktik gücünü elimine etti. Bu sayede Tigran Petrosyan’la 1966’da Dünya Şampiyonluğu maçını oynamaya hak kazandı. Spaski bu maçı +3, -4, =17 ile kaybetti. Geçen iki yıl içerisinde, oyun kuvveti artık Tigran Petrosyan’ı yenebilecek seviyedeydi. Spaski’nin esnek oyun tarzı, Petrosyan’ın negatif stiline uyum sağlayarak, 1969’daki Dünya Şampiyonluğu maçını kazanmasının ardındaki neden olabilir.Spaski şampiyonluk tahtında ancak 3 yıl oturabildi. 1972’de İzlanda’nın Reykyavik kentinde yapılan “Yüzyılın Maçı” sonucunda Boby Fischer’e kaybederek tahtı terketti. Yarışmanın yapıldığı dönem, ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki ünlü soğuk savaş yıllarıydı; karşılaşma, iki süper gücün sembolik güç gösterisine dönüşmüştü. Fischer maçı kazandı ve Spaski yurdunu hayal kırıklığına uğratmış oldu. Spaski tabii ki satrancı bırakmadı, oynamaya devam etti. Bu maç sonrasında, 1973 SSCB birinciliği de olmak üzere birçok turnuva şampiyonluğunu kazandı.1974’teki aday maçları sırasında Leningrad’ta Anatoly Karpov’a +1 -4 skoruyla kaybetti. Karpov, Spaski’nin üstün nitelikli bir oyuncu olduğunu vurguladı, ancak birkaç oyun sonrasında aday maçını kazanmaya yetecek puanı toplamıştı.Sonraki yıllar, Spaski’nin oyuna olan düşkünlüğünü azalttı. Satranç oyununa olan doğal yeteneğine bel bağlamıştı; artık yorucu bir satranç partisi yerine, zevkli bir tenis maçını yeğliyordu. 1972’deki dünya şampiyonluğu maçı ve 1974’teki Karpov’a karşı oynadığı aday maçı, oyununun zirvesinde olduğu yıllardı. Viktor Korçnoy Spaski’yi sollayıp geçmişti. Spaski, 1976’dan beri 3. karısıyla mutlu bir şekilde Fransa’da yaşamaktadır. 1978’de Fransız vatandaşlığını seçti.
1992’de şampiyonluk maçından 20 yıl ayrı kaldıktan sonra Fischer, Spaski’yle karşı yüzyılın rövanş maçını yapmak üzere tekrar satranç sahnesinde göründü; Reykyavik'teki maçtan 20 yıl sonra Fischer 49, Spaski ise 55 yaşındaydı. Maç, Yugoslavya’nın bir kıyı kenti olan Sveti Stefan’da yapıldı. Bu maç 1972’deki şampiyonanın bir rövanşı gibiydi. O dönemde Spaski, FIDE’nin rating sıralamasında 106. durumdaydı; Fischer ise 20 yıldır inaktif olduğundan, listede yer almıyordu. Bu maç Spaski’nin ve Fischer’in son ana müsabakası oldu ve Spasski maçı +5 -10 =15 skoruyla kaybetti.